W trakcie realizacji projektu wydaliśmy 5 publikacji, które są dystrybuowane wśród mieszkańców Mikołowa oraz osób, którym bliska jest tematyka błękitno-zielonych zmian.
Zachęcamy do lektury:
Misja: uratujmy naszą przyszłość
to broszura dedykowana dzieciom i młodzieży pokazująca w przystępny sposób możliwe przyszłe scenariusze dla planety oraz angażująca je do działania poprzez zawarte w treści zadania do wykonania.
W trakcie realizacji projektu wydaliśmy 5 publikacji, które są dystrybuowane wśród mieszkańców Mikołowa oraz osób, którym bliska jest tematyka błękitno-zielonych zmian.
Zachęcamy do lektury:
Misja: uratujmy naszą przyszłość
to broszura dedykowana dzieciom i młodzieży pokazująca w przystępny sposób możliwe przyszłe scenariusze dla planety oraz angażująca je do działania poprzez zawarte w treści zadania do wykonania.
Ścieżka pieszo-rowerowa połączyła dwa sołectwa: Mokre i Bujaków. Wzdłuż całej, około 3,5-kilometrowej ścieżki, nasadzono drzewa, krzewy oraz trawy i byliny. Zamontowane zostały również 3 miejsca postojowe z ławką. Z myślą o retencji wody i zagospodarowaniu wód deszczowych zastosowano szereg rozwiązań bazujących na przyrodzie: rów infiltracyjno-filtracyjny, niecki oraz mokradła.
Zielona, terenowa sala edukacyjna
Drewniana sala edukacyjna została postawiona na terenie Śląskiego Ogrodu Botanicznego. Ta imponująca konstrukcja składa się z dwóch poziomów: na dolnym znajduje się terenowa sala edukacyjna, która może pomieścić do 80 osób, a na górnym ścieżka dydaktyczna – zielony dach z nasadzoną rodzimą roślinnością. Rośliny są opisane i stanowią przykład nasadzeń intensywnych oraz ekstensywnych. Nadmiar wód deszczowych został skierowany do gruntu oraz do zbiornika podziemnego, który zostanie wykorzystany lokalnie. Na ścieżkę można wejść z obu stron, z jednej schodami a z drugiej podjazdem, jest zabezpieczona barierkami. Głównym celem zielonej terenowej sali edukacyjnej jest edukacja na temat zmian klimatycznych oraz możliwości adaptacyjnych. W tym miejscu, lokalna społeczność będzie miała możliwość zdobywania wiedzy na temat wpływu zmian klimatycznych na nasze środowisko oraz odkrywania różnorodnych rozwiązań, które mogą pomóc w adaptacji do tych zmian. Będzie to również doskonała okazja do promowania zrównoważonego stylu życia i zachęcania do podejmowania ekologicznych działań. Obie części będą już niedługo do dyspozycji gości Ogrodu.
Prace budowlane trwały kilkanaście miesięcy i obejmowały:
skucie zastanych elementów żelbetowych,
wykonanie podziemnego, betonowego zbiornika na wody opadowe,
wykonanie wykopu pod stopy fundamentowe drewnianych słupów konstrukcji wiaty,
wykonanie drewnianej konstrukcji wiaty,
wykonanie hydroizolacji,
wykonanie zielonego dachu: poletek edukacyjnych będących przykładami intensywnych oraz ekstensywnych zielonych dachów o zróżnicowanej roślinności,
wykonanie instalacji pozwalającej na ponowne wykorzystanie wody w celu ewentualnego nawodnienia roślinności znajdującej się na dachu,
wykonanie nasypu jako naturalnego podejścia do górnej części sali,
odwodnienie sali i odprowadzenie wód do podziemnego zbiornika z przelewem awaryjnym rozsączającym do gruntu,
utwardzenie nawierzchni z kostki brukowej,
wykonanie dwóch pomieszczeń technicznych w dolnej części konstrukcji,
zabezpieczenie konstrukcji przed korozją,
wykonanie w obrębie sali elementów małej architektury: tablic edukacyjnych, ławek, stołów i koszy na śmieci,
zasadzenie roślin przystosowanych do konstrukcji dachów płaskich,
doprowadzenie instalacji elektrycznej do altany i pomieszczeń technicznych,
doprowadzenie wody do altany.
Odnowienie i wzmocnienie systemu retencji wód, zagospodarowanie wód deszczowych i wsparciebioróżnorodności w przestrzeni ŚOB
Realizacja tej wieloaspektowej inwestycji trwała kilka miesięcy. Jej efekty nie są wizualnie spektakularne, natomiast wartość dla przyrody jest nieoceniona. Stworzenie systemu bioretencji wód opadowych na terenie Śląskiego Ogrodu Botanicznego ma na celu spowolnienie przepływu wód opadowych poprzez ich przekierowanie i rozprowadzenie na obszary stanowiące elementy systemu bioretencji (m.in. zbiorniki astatyczne, ogrody deszczowe, mokradła), a następnie zebranie nadmiaru wód w zbiornikach podziemnych. Prace zostały podzielone pomiędzy trzy ogrody: Ogród Żółty przy ulicy Sosnowej, Ogród Czerwony przy ulicy Grudniowej oraz Zielony przy ulicy Golfowej.
Ogród Żółty
1. Zaprojektowano i wykonano instalację dla bezpośredniego zagospodarowania wody deszczowej:
ogród deszczowy ze szczelnym dnem i przelewem do podziemnego zbiornika,
ogród deszczowy z dnem nieuszczelnionym poprzedzony podziemnym zbiornikiem.
2. Wykonano trzy zbiorniki astatyczne w postaci muldy retencyjnej, niecki retencyjnej i suchego zbiornika przechwytujący nadmiar wody deszczowej z terenu Sośniej Góry oraz rowu filtracyjno- infiltracyjnego odprowadzającego nadmiar wody z muldy i niecki retencyjnej w stronę suchego zbiornika trawiastego oraz rowu odwadniającego, z trzeciego ze zbiorników, do odnawianego stawu hydrofitowego.
3. Odnowiono staw hydrofitowy znajdujący się u podnóża Sośniej Góry.
4. Zainstalowano dwa podziemne, betonowe zbiorniki na deszczówkę.
Ogród Czerwony
Zaprojektowano i wykonano zbiornik astatyczny w formie niecki retencyjno-infiltracyjnej.
Ogród Zielony
Odtworzono morałową funkcję łęgu przez zaprojektowanie i wykonanie niskich piętrzeń wodę na około 50-metrowym odcinku rowu melioracyjnego.
Pergole zacieniające
Na terenie Śląskiego Ogrodu Botanicznego, w okolicy placu zabaw, zostały postawione dwie pergole ażurowe. Każda z nich ma długość 10, a wysokość 2,5 metra. Pergole zostały tak zaprojektowane, aby – dzięki nasadzonym roślinom – dawały schronienie przed słońcem w upalne dni. Gdy zostaną zasadzone glicynie to odwiedzający będą stanowić dodatkow atrakcję wizualną Ogrodu.
Zielone przystanki
Pasażerowie czekający na autobusy mogą już korzystać z 5 nowych wiat przystankowych, nie bez podstaw nazywanych „Zielonymi Przystankami”.
Czym wyróżniają się nowe wiaty?
Zaprojektowano je z myślą o retencji wody opadowej oraz schładzaniu powietrza. Zastosowano funkcjonalne rozwiązanie dedykowane dla lekkich dachów zielonych. Jako warstwę roślinną na wiacie ułożono maty rozchodnikowe wykonane na systemowych rozwiązaniach przeznaczonych dla lekkich dachów zielonych z mchem do szybkiego zazielenienia dachu oraz ochrony przed erozją wietrzną. Rozchodniki są odporne na ekstremalne warunki pogodowe i niekorzystne oddziaływanie czynników środowiska miejskiego i są zdolne do czasowej retencji wody opadowej.
Zielony dach składa się kolejno z warstw:
– izolacyjnej w postaci membrany hydroizolacyjnej przeciwkorzennej ułożonej na blasze,
– drenażowej w postaci geowłókniny ochronnej oraz maty drenażowej,
– podłoża zieleni w postaci lekkiego substratu,
– roślinnej (sukulentowej) w postaci maty rozchodnikowej z zielonym mchem.
Za tylną ścianą wiaty zamontowano system trejaży będący podporą dla pnączy, które – po rozrośnięciu się roślinności – stworzą „zieloną ścianę”.
Również za tylną ścianą wiaty znajduje się rabata, która stanowi element systemu retencjonowania wody. Dzięki odpowiednio dobranym warstwom rozsączającym umożliwia odbiór wód opadowych z zielonego dachu, odprowadzonych za pomocą rur spustowych umieszczonych w słupkach wiaty, nawodnienie systemu korzeniowego zielonej ściany roślinnej i pozostałych roślin w rabacie, odprowadzenie nadmiaru wody do gruntu.
Zielony parking przy Śląskim Ogrodzie Botanicznym
Przy Śląskim Ogrodzie Botanicznym przebudowano parking ogólnodostępny przeznaczony dla samochodów osobowych oraz autokarów. Nie jest to zwykły parking, ponieważ przy jego projektowaniu brano pod uwagę nie tylko walory użytkowe czy estetyczne, ale również retencję wód opadowych. Nawierzchnia parkingu wykonana jest z kostki (ułożonej z odstępnikami dystansowymi umożliwiającym spływ wody) oraz płyt ażurowych pomiędzy którymi zostanie wysiana trawa. Wykorzystano takie elementy systemu bioretencyjnego jak:
Rowy infiltracyjne (chłonne) – zagłębione obszary retencji, zaprojektowane w celu zatrzymania wody i spowolnienia jej spływu, pozwalające na infiltrację wody opadowej;
Niecki chłonne – porośnięte roślinnością obszary obniżonego terenu, w których woda jest czasowo gromadzona, podczyszczana, a następnie infiltrowana do gruntu;
Muldy chłonne – porośnięte niską roślinnością liniowe, szerokie i płytki otwarte kanały, które przejmują i transportują wody deszczowe;
Lokalne obniżenia terenu – z zastosowanym drenażem oraz porośnięte roślinnością znoszącą stałe lub częste zalewanie wodą;
Pasaże roślinne – tereny gęsto obsadzone roślinnością wodnolubną z ukształtowanym dnem;
Skrzynki korzeniowe – zabezpieczenie powierzchni parkingu przy nasadzeniach drzew.
DCIM100MEDIADJI_0040.JPGDCIM100MEDIADJI_0032.JPG
Tworzenie nowych terenów zielonych: OGRÓD DESZCZOWY
Ogrody deszczowe w dużym stopniu pomagają w retencji wody. Taki ogród nie tylko wyłapuje deszczówkę, która trafia do niego bezpośrednio podczas opadów, ale także tę płynącą po powierzchniach nieprzepuszczalnych: dachach, chodnikach, ulicach itd. Dzięki temu jest zatrzymana przez rośliny, a także stopniowo oddawana do atmosfery.
Ogrody mogą być zakładane w pojemnikach lub – jak ten przy ulicy Krawczyka w Mikołowie – w gruncie.
Konferencja zamykająca projekt – relacja
W dniach 10-12 kwietnia 2024 roku odbyła się konferencja podsumowywująca projekt.
10.04.2024
Pierwszy dzień konferencji został zorganizowany w podniosłej sali Miejskiej Biblioteki Publicznej, gdzie zgromadziło się 48 zainteresowanych tematem osób. Konferencję otwarła pani Ewelina Roszkowska, koordynatorka projektu z ramienia Partnera, Śląskiego Ogrodu Botanicznego (ŚOB). Pani Ewelina podsumowała 14 inwestycji, które zostały przeprowadzone na terenie Mikołowa. Z przyczyn niezależnych pan prof. Peter Droege, przedstawiciel drugiego Partnera, Instytutu Strategicznego Rozwoju w Liechtensteine, nie mógł osobiście przybyć, jednak przekazał swoje podziękowania i refleksje za pomocą nagranej wypowiedzi. Po wysłuchaniu wystąpienia głos zabrali pan Mateusz Handel, zastępca burmistrza Mikołowa oraz pan dr Paweł Kojs, dyrektor ŚOB, którzy podzieli się swoimi doświadczeniami z realizacji projektu, wskazywali na mocne strony współpracy oraz wpływie samego projektu na miasto, społeczność lokalną i środowisko.
Po przerwie omówione zostały poszczególne działania projektowe. Jako pierwsza wystąpiła pani Barbara Ziemer, koordynatorka warsztatów w ŚOB, która opowiedziała o pracy z uczniami z mikołowskich szkół podstawowych. Wskazała na wyzwania, z którymi mierzyli się edukatorzy oraz efekty, które udało się osiągnąć dzięki realizacji warsztatów edukacyjnych skoncentrowanych na adaptacji do zmian klimatu i świadomości środowiskowej. Kolejną mówczynią była pani Ewelina Roszkowska, która przedstawiła działania edukacyjne skierowane do mieszkańców Mikołowa i opowiedziała o doświadczeniach związanych z budowaniem społeczności zainteresowanej wdrażaniem błękitno-zielonych inicjatyw w codziennym życiu. Jako ostatni głos zabrał pan dr Leszek Trząski, zastępca dyrektora ŚOB ds. naukowo-dydaktycznych, który skupił się na przemyśleniach wynikających z realizacji działań adaptacyjnych oraz wnioskach wynikających z analiz dokumentów strategicznych i planistycznych Mikołowa.
11.04.2024
Na drugi dzień konferencji przybyły 72 osoby, które zebrały się w Centrum Aktywności Społecznej w Mikołowie, aby porozmawiać o rozwiązaniach z zakresu błękitno-zielonej infrastruktury. Spotkanie zostało podzielone na 2 sesje panelowe.
Jako pierwszy wystąpił pan Jarema Rabiński, wieloletni biegły sądowy, rzeczoznawca oraz arborysta, który szczegółowo opowiedział o ochronie drzew w procesie inwestycji, o obowiązkach i odpowiedzialności wynikajacych z przepisów prawa, okraszając wypowiedź wieloma przykładami. Pani dr hab. Marta Pogrzeba, dyrketor IETU, przedstawiła wyniki realizacji projektu Mod4GrIn, który polegał na opracowaniu samowystarczalnego, inteligentnego systemu modułowego, składającego się z zielonego dachu, zielonej ściany oraz roślinności naziemnej zaprojektowanych dla budynków w przestrzeni miejskiej. Ostatnim w tej części prelegentem był pan dr Leszek Trząski, który opowiedział o wpływie zlewni na małe cieki oraz roli powierzchni rozszczelnionych i gospodarce wodą deszczową, ilustrując swoją wypowiedź licznymi fotografiami.
Po przerwie głos zabrali kolejni trzej eksperci. Pan dr inż. arch. Bogusław Hajda, urbanista, rozpoczął próbą odpowiedzi na pytanie w jaki sposób wykorzystać rolę i potencjał sportów miejskich w procesie tworzenia i użytkowania błękitno-zielonej infrastruktury. Pan Adam Kapler, botanik, dziennikarz naukowy i historyk nauk przyrodniczych opowiedział o wyjątkowej inicjatywie edukacyjnej, jaką jest projekt „Polska kwitnie”, dodatkowo wskazując przykłady rodzimych nasadzeń. Sesję zamknął pan Maciej Zacher, architekt i urbanista, który z ogromnym entuzjazmem opisywał współpracę z lokalnymi społecznościami, m.in. w trakcie tworzenia ogrodów deszczowych.
Po obiedzie odbyła się sesja terenowa, którą prowadziła pani Monika Zielińska, mikołowska ogrodniczka miejska. Podczas dwugodzinnego spaceru pokazała niektóre zrealizowane inwestycje wskazując ich rolę w systemie retencji wody i dbałości o bioróżnorodność.
12.04.2024
Ostatni dzień konferencji odbył się na terenie Ogrodu Żółtego Ślaskiego Ogrodu Botanicznego i zgromadził 56 osób. Prowadzący, pan Jarema Rabiński, wprowadził uczestników w arkana poprawnie sporządzonej inwenteryzacji dendraflory, szczegółowo omawiając kolejne etapy opisu stanu drzewa, apskety formalne i prawne, a także odpowiedzialność cywilną i karną źle przeprowadzonej inweteryzacji. Ostatnia część szklenia odbyła się w terenie, gdzie pan Michał Wiśniewski, wieloletni aktywny członek Federacji Arborystów Polski, po przeprowadzeniu cięć pielęgnacyjnych, odpowiadał na pytania uczestników.
Konferencja Zamykająca Projekt – Komunikat 3
W sprawie konferencji zamykającej projekt „Mikołów dla Klimatu – wdrażanie błękitno-zielonej infrastruktury w mieście”
Szanowni Państwo,
z ogromną przyjemnością zapraszamy do udziału w konferencji podsumowującej projekt „Mikołów dla Klimatu”, która odbędzie się w dniach 10-12 kwietnia 2024 roku. Konferencja będzie wyjątkową okazją do zapoznania się z osiągnięciami i wnioskami płynącymi z realizacji projektu, a także do dyskusji o przyszłości zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska w naszym regionie.
Dzień 1 – Podsumowanie projektu „Mikołów dla Klimatu”.
Data: 10 kwietnia 2024 roku Godzina: 10.30-16.00 Miejsce: Biblioteka Publiczna, ul. Karola Miarki 5, 43-190 Mikołów
Program pierwszego dnia konferencji obejmuje sesje panelowe podsumowujące realizację projektu.
Dzień 2 – Konferencja popularno-naukowa nt. Rozwiązań z zakresu Błękitno-Zielonej Infrastruktury.
Data: 11 kwietnia 2024 roku Godzina: 09.00-16.00 Miejsce: Centrum Aktywności Społecznej, ul. Rynek 2, 43-190 Mikołów
Drugi dzień przewiduje sesje panelowe poświęcone błękitno-zielonej infrastrukturze oraz wyjście terenowe w celu zobaczenia inwestycji zrealizowanych w ramach projektu.
Dzień 3 – Szkolenie: Wybrane zagadnienia merytoryczne oraz formalno-prawne dotyczące inwentaryzowania dendroflory.
Data: 12 kwietnia 2024 roku Godzina: 09.00-16.00 Miejsce: Śląski Ogród Botaniczny w Mikołowie, ul. Sosnowa 5, 43-190 Mikołów
Ostatni dzień konferencji poświęcony będzie szkoleniu z zakresu inwentaryzowania drzew i krzewów, obejmującym część wykładową oraz praktyczną pracę w terenie.
Zapraszamy wszystkich zainteresowanych adaptacją klimatyczną miast do udziału w tym kompleksowym wydarzeniu.
Zgłoszenia, do dnia 2 kwietnia 2024 roku, można przesyłać przez formularz.
Liczba miejsc ograniczona – o udziale w konferencji decyduje kolejność zgłoszeń.
